نخستین نشست کمیته راهبری پروژه «مدیریت جامع منابع طبیعی و توسعه اقتصادی – اجتماعی سیستان» با حضور معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، معاون محیط زیست دریایی و تالاب ها، اعضای کمیته راهبری پروژه، نمایندگانی از کمیسیون اتحادیه اروپا، برنامه توسعه ملل متحد، و سرپرست پروژه سیستان در روز سه شنبه 23 آذر ماه 1400 در محل سازمان حفاظت محیط زیست برگزار شد.
علی سلاجقه، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، با آرزوی موفقیت در اجرای پروژه سیستان گفت: ما برای موضوعات بین‌المللی اهمیت ویژه‌ای قائل هستیم و تعاملات بین‌المللی در این قبیل نشست ها یک ضرورت است. خوشبختانه مجموعه اتحادیه اروپا تجارب ارزنده‌ای دارد و ما شاهد ارتباط خوب در سطوح مختلف از این اتحادیه بوده‌ایم و نتایج و تجارب خوبی به‌دست آمده است که می‌تواند به‌عنوان الگو به سایر نقاط دنیا عرضه شود.
وی همچنین به وجود ظرفیت‌های بالقوه مردمانی با پیشینه ارزشمند و انسان‌هایی بسیار سخت‌کوش، صادق و خونگرم در منطقه سیستان اشاره کرد و افزود: می‌توان با دانش بومی گسترده‌ای که در منطقه سیستان واقع است از این پتانسیل‌ها در جهت رویکردهای مدیریت منابع آب، خاک، اقلیم و پوشش گیاهی استفاده کرد و آن‌ها را به سمت‌وسوی مناسبی سوق داد. با داشتن این ظرفیت‌ها باید به منطقه و از جمله پروژه سیستان توجه ویژه‌ای داشت.
معاون رئیس جمهوری ادامه داد: از همه دست‌اندرکارانی که در این پروژه بین‌المللی با سازمان حفاظت محیط‌زیست همکاری داشته‌اند، از جمله دستگاه‌های اجرایی، ارگان‌های دولتی و سایر عوامل تقدیر و تشکر می‌کنم و از آن‌ها می‌خواهم تا پایان این پروژه در کنار اعضای کمیته راهبری حضور داشته باشند و آن‌ها را همراهی کنند تا شاهد شکوفایی و توسعه منطقه باشیم.
لاهیجان زاده، معاون محیط زیست دریایی و تالاب ها و مجری ملی پروژه سیستان، ضمن اشاره به مشکلات و محدودیت هایی که همزمانی آغاز پروژه سیستان با همه‌گیری کووید-۱۹ داشته است، به تلاش و جدیت سازمان حفاظت محیط زیست در اجرای مناسب این پروژه در راستای توسعه سیستان تأکید نمود.
وی اضافه کرد: سیستان از مناطقی است که به‌شدت تحت تأثیر تغییر اقلیم قرار گرفته است. این منطقه به واسطه یکی از بزرگترین تالاب‌های آب شیرین دنیا محل شکل‌گیری یکی از تمدن‌های باستان بشریت بوده است. اما مشکلات زیادی برای این اکوسیستم ارزشمند پیش آمده که نتیجه آن طوفان‌های گرد و غبار، مهاجرت مردم محلی و مشکلات اقتصادی است.
سارا رینالدی، رئیس بخش خاورمیانه و آسیای مرکزی اتحادیه اروپا، گفت: در پاسخ به تغییرات اقلیمی، اتحادیه اروپا یک استراتژی ۷ ساله در مناطق دارای اولویت در پیش گرفته است تا به معضلات محیط زیستی در زمینه آب و هوا، انرژی‌های تجدیدپذیر و جنگل‌زدایی رسیدگی کند. سیستان نیز یکی از این مناطق کلیدی است.
وی همچنین به شرایط فعلی کشور افغانستان و چالش‌هایی که ممکن است برای پروژه سیستان ایجاد کند اشاره کرد و اعلام کرد که اتحادیه اروپا بر تعهدات خویش پایبند است. رینالدی در پایان ضمن ابراز خشنودی از فعالیت های تیم فنی پروژه، نسبت به اهمیت جمهوری اسلامی ایران در قبال پروژه و تشکیل کمیته راهبری در سطح مدیران عالی رتبه تقدیر و تشکر نمود.
کلودیو پروویداس، نماینده مقیم برنامه توسعه ملل متحد در ایران، گفت: مطالعات پایه سیستان تکمیل شده است و می‌توانیم برای پاسخ به بسیاری از مسائل منطقه از آن کمک بگیریم. رویکرد سیستماتیک و ریشه ای به مسئله مهم است. این پروژه تنها در مورد تالاب هامون نیست؛ بلکه تمام اکوسیستم مجاور و همچنین زنان، جوانان، مشاغل، معیشت‌ها و گوناگونی اقتصادی را در برمی‌گیرد.
وی همچنین اشاره کرد که با همتایان خود در کشور افغانستان در ارتباط است و مردم هر دو طرف مرز به دنبال راه‌حل‌های پایدار محیط زیستی هستند.
پروویداس دو مسئله انرژی‌های تجدید پذیر و پسماند را جزو موضوعات مهم منطقه سیستان دانست و گفت ارتباط بازارهای روستایی به محلی با استفاده از امکانات دیجیتال را دنبال می‌کنیم.
در ادامه، ندا اسد فلسفی‌زاده، سرپرست پروژه سیستان، به گزارش عملکرد پروژه در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ و اقدامات پیش‌بینی شده در سال آتی پرداخت. وی به ۱۴ اقدام عملی پروژه زیر ۳ محور اصلی ارتقای ظرفیت‌ها و هماهنگی، مدیریت پایدار آب و خاک و توسعه اقتصاد محلی اشاره کرد. فلسفی گفت تیم پروژه طی یک سال و نیم گذشته تلاش کرده تا برنامه‌ریزی استراتژیک و نقشه راه پروژه را ترسیم نماید، دو اقدام زیر بنایی پروژه شامل مطالعات پایه موجود در سه حوزه اقتصادی، اجتماعی و محیط زیستی و تهیه برنامه عمل انسجام و بسیج اجتماعی، به منظور استخراج مزیت‌های نسبی و پتانسیل‌های منطقه کاربرد داشته اند. همچنین از نتایج این کار تعیین و انتخاب روستاهای پایلوت پروژه با مشارکت کلیه دست اندرکاران پروژه بوده است.
وی همچنین به انجام برنامه مطالعات پایه سیپا برای ظرفیت‌سازی در منطقه طی چند سال آینده، تأمین تجهیزات برای تختک‌نشینان تالاب، مطالعات تغییرات اقلیمی، مطالعات انرژی‌های تجدید پذیر بادی، خورشیدی و زیست انرژی، راهکارهای مقابله با اثرات منفی گرد و غبار طی۴ اقدام اجرایی اولویت‌دار، برنامه مدیریت یکپارچه و پایدار کاربری اراضی با تاکید بر توسعه معیشت‌های پایدار در منطقه، امضای تفاهم نامه سکوی جامع مشارکتی چهار جانبه برای اقدامات نوآورانه در منطقه سیستان، مطالعات بازاریابی، کمک‌های اعتباری کوچک مقیاس، اطلاع‌رسانی اخبار و فرایندها در وب سایت دو زبانه و تهیه و تولید اقلام تبلیغاتی برای رؤیت‌پذیری بیشتر پروژه اشاره کرد.
کمیته راهبری پروژه سیستان متشکل از مدیران و معاونان وزارت‌خانه‌ها و سازمان‌های دولتی مرتبط از جمله، استانداری سیستان و بلوچستان، وزارت خارجه، وزارت نیرو، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وزارت کشور، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌شود. هدف از این جلسات ارائه گزارش عملکرد سال گذشته پروژه سیستان به اعضای کمیته، ارائه برنامه‌های پیش‌بینی شده و همفکری و تبادل نظر در این خصوص است. جلسات کمیته راهبری پروژه به صورت شش ماه یک‌بار و با حضور نمایندگان اتحادیه اروپا، برنامه توسعه ملل متحد و سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان روسای مشترک و اعضای کمیته راهبری پروژه برگزار می شود.
پروژه سیستان، پروژه‌ای مشترک میان سازمان حفاظت محیط‌زیست و برنامه توسعه ملل متحد است که با حمایت اتحادیه اروپا از سال ۲۰20 و با چشم‌اندازی ۵ ساله آغاز به کار کرده است.
